GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU
BS. Phan Nguyễn Bảo Huy
BS. Huỳnh Ngọc Nguyên Khánh
Gan nhiễm mỡ là khái niệm không mới với đa số người dân. Đó là tình trạng mỡ tích tụ trong tế bào gan, được bác sĩ siêu âm kết luận trên phiếu kết quả khi thấy hình ảnh tăng sáng nhu mô gan. Thông thường theo quan niệm cũ, các bác sĩ sẽ cho rằng gan nhiễm mỡ đơn thuần là lành tính, không phải bệnh, không đáng ngại như bệnh viêm gan do rượu, viêm gan siêu vi B/C…
Tuy nhiên gần đây, các chuyên gia về Tiêu hóa - Gan mật đã nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này. Hiện gan nhiễm mỡ đã được đánh giá là bệnh với các tên gọi: Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu (NAFLD - Non Alcoholic Fatty Liver Disease) và Viêm Gan Thoái Hóa Mỡ Không Do Rượu (NASH - Non Alcoholic Steatohepatitis).
1. GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU LÀ GÌ?
Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu (NAFLD) là hiện tượng mỡ tích tụ trong gan nhưng không gây viêm, hoại tử cũng như không gây xơ hóa, không có triệu chứng.
Bệnh Viêm Gan Thoái Hóa Mỡ Không Do Rượu (NASH) là tình trạng tế bào gan có viêm hoại tử do mỡ tích tụ. Khoảng 20% người bị NAFLD có thể chuyển thành NASH. NASH có nguy cơ xơ gan, ung thư gan nếu không được kiểm soát.
2. ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ CAO BỊ NAFLD LÀ NHỮNG AI?
* Bạn sẽ có nguy cơ bị NAFLD nếu:
- Thừa cân hoặc béo phì
- Bị Đái Tháo Đường Type 2, tăng huyết áp, tăng Lipid máu
- Trên 50 tuổi
- Hút thuốc lá
3. TRIỆU CHỨNG NHẬN BIẾT CỦA BỆNH NAFLD:
- Thường NAFLD giai đoạn sớm không có triệu chứng, chỉ tình cờ được phát hiện khi khám sức khỏe tổng quát.
- Khi đã biểu hiện triệu chứng, thường đã đến giai đoạn NASH hoặc xơ gan như: mệt mỏi, sụt cân, vàng da vàng mắt, sao mạch (một u mạch nổi trên da với trung tâm là một tiểu động mạch và tỏa ra xung quanh là các nhánh mạch máu nhỏ, đường kính thường nhỏ hơn 1cm, có màu đỏ.), ngứa da, đau âm ỉ hạ sườn phải
Hình mình họa biểu hiện nhận biết NAFLD với tình trạng sao mạch trên da
4. CHẨN ĐOÁN BỆNH:
Trên các đối tượng nguy cơ cao, cần làm thêm một số xét nghiệm để chẩn đoán gồm:
- Men gan (AST, ALT, GGT): thường tăng
- Siêu âm bụng: xác định có hiện tượng mỡ tích tụ trong tế bào gan
- Siêu âm đàn hồi gan: trường hợp đã được chẩn đoán NAFLD, nên thực hiện thêm kỹ thuật siêu âm đàn hồi gan để đánh giá giai đoạn.
5. ĐIỀU TRỊ NAFLD NHƯ THẾ NÀO?
- Hiện chưa có thuốc điều trị cho NAFLD và NASH. Do đó khi được chẩn đoán, vấn đề chính mà người bệnh cần làm là giảm cân bằng cách tập thể dục và điều chỉnh chế độ ăn.
- Nếu đã chuyển giai đoạn xơ gan: điều trị chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật.
* Các biện pháp chung điều trị không dùng thuốc:
- Giảm cân: tập thể dục đều đặn, vừa sức, ít nhất 30 phút mỗi ngày và duy trì 5 ngày trong tuần. Các chuyên gia đề nghị giảm từ 7 đến 10% cân nặng lúc phát hiện bệnh sẽ làm giảm tình trạng gan nhiễm mỡ và cải thiện tiên lượng.
- Chế độ ăn giảm tinh bột, chất béo, thức ăn nhanh
- Bỏ rượu bia, thuốc lá
- Kiểm soát tốt các bệnh lý chuyển hóa nếu có (Đái Tháo Đường, tăng Lipid máu…)
.jpg)
* Tài liệu tham khảo:
1. Cập nhật bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu – PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng,
Trưởng phân môn Tiêu hóa, bộ môn Nội, Trường Đại học Y Dược TPHCM.
2. Claus Niederau (2016), “ NAFLD and NASH ” , Hepatology , p.567 – 595.
3. EASL–EASD– EASO, Clinical Practice Guiline for the manegment of non – alcoholic fatty disease, Journal of Hepatology 2016.