CHẬM TĂNG TRƯỞNG CHIỀU CAO DO NHỎ SO VỚI TUỔI THAI
Bài viết được cố vấn chuyên môn bởi BS. CKI. Nguyễn Ngọc Vi Thư – Bác sĩ khám và điều trị khoa Nhi, BVQT Phương Châu
Con yêu khỏe mạnh là điều mà bất cứ bậc cha mẹ nào cũng mong muốn. Tuy nhiên khi trẻ mắc phải các bệnh lý khiến con chậm tăng trưởng hơn so với bạn bè đồng trang lứa sẽ khiến cho ba mẹ lo lắng. Hãy cùng bác sĩ Nhi khoa Phương Châu tìm hiểu thêm về bệnh lý chậm tăng trưởng chiều cao của trẻ do nhỏ so với tuổi thai thông qua bài viết dưới đây nhé.
1. Thai nhi nhỏ hơn so với tuổi thai là gì?
Thai nhi nhỏ so với tuổi thai là thuật ngữ dùng để mô tả những trẻ sơ sinh có cân nặng, chiều cao, hoặc cả hai chỉ số này nhỏ hơn đáng kể so với mức trung bình của các thai nhi cùng tuổi thai. Cụ thể, nếu cân nặng hoặc chiều cao của thai nhi khi sanh ra thấp hơn -2SD (độ lệch chuẩn) so với mức trung bình của trẻ cùng tuổi thai, thì được coi là thai nhi nhỏ so với tuổi thai.
Nguyên nhân của trẻ nhỏ so với tuổi thai rất đa dạng và có thể ảnh thưởng đến việc điều trị, bao gồm:
* Nguyên nhân xuất phát từ mẹ khi mẹ mắc phải các bệnh như sau:
- Cao huyết áp
- Tiền sản giật
- Suy dinh dưỡng
- Bệnh mạn tính
- Hút thuốc lá
- Lạm dụng rượu…
* Nguyên nhân xuất phát từ thai:
- Thai có bất thường về nhiễm sắc thể
- Thai có khiếm khuyết di truyền.
- Bất thường về bánh nhau như: thiểu ối, vôi hóa bánh nhau
- Yếu tố di truyền.
2. Nhỏ so với tuổi thai có thường gặp không?
- Tỷ lệ trẻ nhỏ so với tuổi thai là 3 – 10% trong tổng số trẻ sinh sống.
- Đa số các trường hợp nhỏ so với tuổi thai (chiếm khoảng 86%) sẽ bắt kịp tăng trưởng theo tuổi trong vòng 6 – 12 tháng đầu tiên. Tuy nhiên có ½ các trường hợp còn lại sẽ trở thành những trẻ chậm tăng trưởng, có tầm vóc thấp bé khi trưởng thành.
3. Trẻ chậm tăng trưởng do nhỏ so với tuổi thai sẽ có biểu hiện gì?
Một số biểu hiện thường gặp ở trẻ chậm tăng trưởng do nhỏ so với tuổi thai, bao gồm:
- Trẻ có tiền sử có cân năng hoặc chiều cao (hoặc cả 2) lúc sanh nhỏ so với tuổi thai.
- Trẻ có các biểu hiện chậm tăng trưởng, bao gồm:
+ Những trẻ có chiều cao < -2,5SD theo tuổi, giới tính, chủng tộc (có nghĩa là chiều cao của một cá nhân thấp hơn 2,5 độ lệch chuẩn so với giá trị trung bình chiều cao của nhóm cùng độ tuổi, giới tính và chủng tộc)
+ Trẻ có chiều cao từ -2,5SD đến -2SD kết hợp với chậm tăng trưởng (tốc độ tăng trưởng chiều cao < -2SD theo tuổi).
+ Trẻ có chiều cao > -2SD nhưng tốc độ tăng trưởng chiều cao < -2SD hơn 1 năm hoặc < -1,5SD hơn 2 năm.
+ Trẻ chậm tăng chiều cao:
+ Trẻ 2-4 tuổi: tốc độ tăng trưởng chiều cao < 5,5cm/năm
+ Trẻ 4-6 tuổi: tốc độ tăng trưởng chiều cao < 5cm/năm
+ Trẻ > 6 tuổi: tốc độ tăng trưởng chiều cao < 4cm/năm đối với bé trai và < 4,5cm/năm đối với bé gái.
4. Các vấn đề sức khỏe thường gặp ở trẻ nhỏ so với tuổi thai
- Chậm tăng trưởng chiều cao: trẻ có nguy cơ có tầm vóc thấp cao gấp 5-7 lần so với trẻ bình thường khi trưởng thành.
- Chuyển hóa: đái tháo đường type 2, béo phì, rối loạn lipid máu.
- Tim mạch: cao huyết áp, bệnh mạch vành.
- Dậy thì sớm: ở những trẻ nhỏ so với tuổi thai có xu hướng mắc bệnh dậy thì sớm (chiếm khoảng 20% trẻ gái và 13% trẻ trai).
- Vấn đề về nhận thức: học khó, rối loạn nhận thức, tăng động giảm chú ý, nguy cơ chậm phát triển tinh thần
Do đó trẻ nhỏ so với tuổi thai cần được khám và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những vấn đề về sức khỏe trong suốt qua trình phát triển từ lúc nhỏ đến khi trưởng thành và cả về sau.
5. Nhỏ so với tuổi thai được điều trị thế nào?
Điều trị bằng hormone tăng trưởng giúp thúc đẩy tăng trưởng, sớm bắt kịp chiều cao bình thường, giảm bớt các vấn đề tâm lý xã hội và cải thiện các vấn đề chuyển hóa. Điều trị sớm tầm khoảng 4 tuổi sẽ mang lại hiệu quả tốt. Tuổi bắt đầu điều trị là yếu tố quyết định chính cho kết quả điều trị. Do vậy, những trẻ nhỏ so với tuổi thai nên được theo dõi định kỳ để phát hiện kịp thời các trường hợp chậm tăng trưởng.
Tài liệu tham khảo:
Karlberg J, Albertsson-Wikland K. Growth in full-term small-for-gestational-age infants: from birth to final height. Pediatr Res 1995;38:733–739
International Consensus Guideline on small for gestation age: Etiology and management from infancy to early adulthood. Enocr Rev 2023. 44(3). 539 – 565.
TRƯỜNG HỢP THỰC TẾ TẠI PHƯƠNG CHÂU
HÀNH TRÌNH “VƯƠN CAO” CỦA BÉ TRAI 4 TUỔI
Vừa qua, Nhi khoa Phương Châu đã tiếp nhận một trường hợp thực tế của bé trai gần 4 tuổi đến khám vì chậm tăng trưởng. Bé sanh non ở tuần thứ 32 của thai kỳ, với cân nặng chỉ 1460 gam và chiều dài lúc sanh chỉ đạt 32-33 cm (thấp hơn tiêu chuẩn trung bình của trẻ sanh ở tuần thứ 32). Mẹ bé có tiền sử mắc cao huyết áp thai kỳ, điều này có thể đã góp phần dẫn đến tình trạng chậm tăng trưởng trong tử cung của bé.
Lo lắng khi thấy con mình thấp bé hơn so với các bạn cùng trang lứa, mẹ đã cố gắng xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung sữa cao năng lượng và các loại vitamin, canxi cần thiết. Tuy nhiên, tình trạng chiều cao của con vẫn không có cải thiện đáng kể.
Trong sự lo lắng, gia đình đã quyết định đưa bé đến Phương Châu để thăm khám. Tại đây, bé được các bác sĩ thực hiện các kiểm tra cần thiết như xét nghiệm máu, chụp tuổi xương và siêu âm bụng. Kết quả cho thấy tuổi xương của bé chỉ tương đương với 28 tháng, tức nhỏ hơn tuổi thực gần 2 năm. Sau khi thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu như test kích thích và chụp MRI sọ não, bé được chẩn đoán chậm tăng trưởng so với tuổi thai và được điều trị bằng hormone tăng trưởng.
Với sự tận tâm theo dõi điều trị của các bác sĩ và tình yêu thương của gia đình, bé đã có những bước tiến vượt bậc. Sau một năm điều trị, bé đã cao thêm 10cm và tăng 3kg trong niềm hạnh phúc của cả bác sĩ và gia đình.
Câu chuyện của bé trai là nguồn động viên lớn cho các bậc phụ huynh có con em gặp phải tình trạng tương tự. Nhờ phát hiện sớm vấn đề chậm lớn, bé đã được điều trị kịp thời và đạt được kết quả khả quan. Đừng chủ quan với sức khỏe của con. Hãy đưa bé đi khám định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý, giúp bé phát triển khỏe mạnh toàn diện, ba mẹ nhé.
Phòng khám Nội tiết Nhi khoa Phương Châu là địa chỉ tin cậy để chăm sóc sức khỏe nội tiết cho trẻ. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, chúng tôi tự hào mang đến những giải pháp điều trị hiệu quả và an toàn các bệnh lý như dậy thì sớm, thiếu hormone tăng trưởng, tăng sinh thượng thận bẩm sinh, cường giáp, đái tháo nhạt, tiểu dầm, béo phì... Tại Phương Châu, mỗi bé đều được đội ngũ NVYT chăm sóc tận tình như người thân trong gia đình, giúp bé cảm thấy thoải mái, ba mẹ yên tâm trong suốt quá trình điều trị.